زخم بستر؛ از دلایل شیوع تا راههای درمان - وبلاگ محمدی

به گزارش وبلاگ محمدی، یک متخصص طب فیزیکی و توانبخشی گفت: زخم بستر در صورت تشخیص و درمان به موقع قابل درمان است و نباید به مراحل حاد و خطرناک برسد.

سمانه قهرمان پوری، متخصص طب فیزیکی و توانبخشی و درمان غیر جراحی بیماری های عضلانی اسکلتی و ستون فقرات، اظهار کرد: زخم بستر یک آسیب موضعی بر روی پوست و بافت زیر جلد است که اغلب در محل برجستگی های استخوانی در نتیجه همزمانی نیروی فشار عمودی و کشیدگی پوست (shear) رخ می دهد.

قهرمان پوری اضافه نمود: به آسیب در پوست، زیر پوست یا حتی بافت عضلانی، به دلیل فشار طولانی مدت در آن ناحیه، زخم بستر گفته می گردد که این فشار طولانی مدت به دلیل بی حرکت بودن و ماندن طولانی در شرایط نشسته یا خوابیده ایجاد می گردد.

او گفت: زخم بستر به طور کلی 4 مرحله دارد که در مرحله اول و دوم بهتر به درمان پاسخ می دهد. درمان این عارضه، به یک تیم تخصصی متشکل از متخصص طب فیزیکی، فیزیوتراپیست، پرستار، متخصص تغذیه، کاردرمانگر و جراح احتیاج دارد.

قهرمان پوری ادامه داد: طبقه بندی زخم بستر به چهار مرحله با تست فینگر انجام پذیر است. مرحله اول زخم سطحی است ولی با فشار انگشت، پوست باید برگشت پذیر نباشد. مرحله دوم زخم نفوذ پیدا نموده و باعث جدایی اپیدرم از زیر پوست و تشکیل تاول می گردد. مرحله سوم زخم عمیق تر شده و زیر پوست تا بالای عضله درگیر است و در مرحله چهارم علاوه بر پوست و زیر پوست عضله و گاها استخوان هم درگیر است که این مرحله بسیار خطرناک خواهد بود.

این متخصص طب فیزیکی و توانبخشی اعلام کرد: شیوع زخم بستر در بیمارانی که با بیماری حاد در بیمارستان بستری هستند بین 1 تا 33 درصد است. افزایش سن، افزایش مدت زمان بستری در بیمارستان، آسیب های طناب نخاعی و فلج چهار اندام از جمله علل افزایش اندازه ابتلا به زخم بستر است. کاهش اندازه خونرسانی به دلیل بیماری های قلبی و عروقی، کاهش حس در ناحیه به دلیل آسیب اعصاب محیطی (نروپاتی)، بیماری های سیستمیک زمینه ای مانند دیابت، تغذیه نادرست و ناکافی، آتروفی عضلانی و تغییر شرایط هوشیاری از سایر علل افزایش بروز زخم بستر هستند.

قهرمان پوری اظهار کرد: زخم بستر اغلب در محل هایی که پوست بر روی برجستگی های استخوانی قرار گرفته است و بافت عضلانی و چربی در آن ناحیه کم است، دیده می گردد مثلا در بیمارانی که بستری هستند و در حالت درازکش به پشت قرار دارند بیشتر در استخوان پشت سر (اکسیپوت)، استخوان کتف، برجستگی های استخوانی بین باسن (ساکروم) و استخوان پاشنه رخ می دهد.

او ادامه داد: بعلاوه، در بیماران دراز کش به پهلو بیشتر در نواحی مانند لاله گوش و کنار گوش، برجستگی استخوان ران (تروکانتر عظیم)، برجستگی اطراف زانو(سر استخوان نازک نی) و قوزک خارجی پا، رخ می دهد. زخم بستر در افراد قطع نخاع که از ویلچر در حالت نشسته و طولانی مدت استفاده می نمایند در ناحیه ساعد یا پشت زانو، در برجستگی استخوان باسن (ایسکیال) یا برجستگی بین باسن ها (ساکروم) و بعلاوه استخوان کتف هم قابل مشاهده است.

او گفت: زخم بستر باید به دقت به وسیله پزشک معاینه و از مواردی مانند زخم وریدی، زخم دیابتی، زخم ایسکمی ناشی از نارسایی شریانی، آبسه بافتی، تومورهای پوستی و غیره تمایز داده گردد.

این متخصص طب فیزیکی و توانبخشی اظهار کرد: دبریدمان به معنی برداشتن و خروج بافت مرده است که با استفاده از روش های جراحی، اتولیز یا مواد شیمیایی صورت می گیرد. اساس درمان زخم بستر، برداشتن فشار از روی پوست با تغییر متناوب موقعیت و گاها استفاده از اورتوزهای کاهش فشار است.

او اضافه نمود: از روش های جدیدتر درمان زخم بستر، استفاده از پلاکت درمانی یا PRP است که در این فرآیند از فاکتورهای رشد پلاکت، فیبروبلاست و سلول بنیادی جهت تسریع رشد بافت آسیب دیده استفاده می گردد.

قهرمان پوری گفت: ازون تراپی یا استفاده از گاز اوزون جهت تشدید رشد بافت و کشتن میکروب در موارد عفونی از دیگر روش های مفید است که به وسیله متخصص طب فیزیکی و توانبخشی انجام می گردد.