عکس ، وزارت بهداشت به سبک ناصرالدین شاه قاجار! - وبلاگ محمدی

به گزارش وبلاگ محمدی، نخستین تشکیلات بهداشت و درمان عمومی در ایران کی بنیان قرار گرفت؟ خیلی ها نمی دانند که در عهد ناصری بود و اسمش مجلس حفظ الصحه بود و حدود 40 سال حتی بودجه هم نداشت!

به گزارش وبلاگ محمدی، تا اواسط دوره قاجار هنگام بروز بیماری ها شرایط این طوری بود: هیچ تشکیلات و نهادی برای رسیدگی به بهداشت در ایران نبود. اگر بیماری همه گیر مرگباری شیوع می یافت چند نفر از اطبای مرکز را موقتاً جمع می کردند که مشورت بدهند چه باید کرد.

در باقی مواقع هم به نوشته اعتمادالسلطنه این طوری بود: در تهران و دیگر شهرهای ایران کسانی... وقتی چیزهایی را در خصوص گیاهان دارویی و اسامی چند بیماری یاد می گیرند آغاز به مداوای مردم می نمایند و از این طریق مردم را می کشند. از این رو ناصرالدین شاه دستور داد که یک مجلس بزرگ تأسیس گردد که به وسیله آن دانشمندان و کسانی که تجربه خوبی در این گستره دارند تمام کسانی را که می خواهند طبابت نمایند تحت آزمون قرار دهند. از این طریق می توانند بین آنهایی که مردم را می کشند و آنهایی که مداوا می نمایند افتراق بگذارند. اگر هرکسی طبابت را بدون گرفتن پروانه و اجازه از این مجلس آغاز کند شخص با تمام قدرت مورد تنبیه قرار می گیرد.

• عکسی نایاب از شیوه حمل جنازه در دوره قاجار

بعد هم نخستین تشکیلات بهداشت عمومی در ایران شکل گرفت و ماجرا چنین بود: دکتر تولوزان فرانسوی در سال 1243 شمسی به تهران آمد. او طبیب ناصرالدین شاه و استاد دارالفنون بود. پس از چندی به دنبال قحطی های مکرر و همه گیری وبا به پیشنهاد دکتر تولوزان در سال 1247 شمسی سازمانی به نام مجلس حفظ الصحه آغاز به کار کرد که در حقیقت اولین سازمان کشوری در زمینه بهداشت عمومی بود. ریاست عالیه این سازمان با وزیر فواید عامه و ریاست اجرایی آن با دکتر تولوزان بود... او و شاگردانش تلاش هایی برای واکسیناسیون و قرنطینه و آگاهی بخشی به مردم درباره بیماری های واگیر انجام دادند. با این همه چون مجلس حفظ الصحه بودجه مشخصی نداشت اغلب برنامه های آن به خوبی پیش نمی رفت و گاه نشست های مجلس به مدت طولانی برگزار نمی شد.

بیش از 40 سال گذشت تا این مجلس جایگاهی در دولت پیدا کرد و بودجه ای برای آن در نظر گرفتند... نمایندگان دوره دوم مجلس شورای ملی بخشی از عایدی مالیات را در اختیار مجلس حفظ الصحه دولتی قرار دادند تا برای بهبود بهداشت، به ویژه توسعه آبله کوبی رایگان، هزینه گردد...

به این ترتیب در سال 1290 شمسی بالاخره برای نخستین بار مجلس حفظ الصحه برای اقدامات مربوط به صحت عمومی دارای بودجه مخصوص به خود شد و دیگر از صورت یک هیأت خشک و خالی مشورتی بیرون آمد.