اثرات آبیاری گیاه نعنا با فاضلاب حاوی فلزات سنگین بر سلامت - وبلاگ محمدی

به گزارش وبلاگ محمدی، نتایج یک مطالعه مروری نشان داد که سبزیجات برگی مثل نعنا که با فاضلاب ها آبیاری می شوند، آلوده به فلزات سنگین هستند و تاثیر آن بر سلامت بچه ها بیشتر از بزرگسالان است.

به گزارش وبلاگ محمدی، امروزه بحران کم آبی، باعث شده که بعضی کشاورزان محصولات خود را با فاضلاب آبیاری نمایند. بسیاری از صنایع آلاینده هایی مثل فلزات سنگین فراوری می نمایند که ورود آن ها به محیط های آبی باعث آلودگی های بسیاری می گردد. فلزات سنگین، مثل کادمیوم، سرب، نیکل و... سمی هستند و به دلیل نیمه عمر بالایی که دارند در طبیعت قابل تجزیه نیستند. فلزات سنگین موجود در خاک و آب می تواند در سبزیجات تجمع پیدا کند و وارد بدن انسان گردد. این مواد در سبزیجات برگی شکل، معمولا تجمع بالاتری دارد.

با توجه به مواردی که بیان شد، پژوهشگران دانشگاه های علوم پزشکی شهید بهشتی تهران، خراسان شمالی و هرمزگان در یک متاآنالیز و مطالعه نظام مند به آنالیز مطالعات منتشر شده در مورد تجمع فلزات سنگین در گیاه نعنای آبیاری شده با فاضلاب، پرداختند و خطر غیر سرطان زایی آن را در بچه ها و بزرگسالان کشورهای مختلف محاسبه کردند. علی عطاملکی و سودا فلاح پژوهشگرانی بودند که به همراه همکارانشان در این مطالعه همکاری داشتند.

برای انجام این مطالعه و دسترسی به مقالات منتشر شده، کلیدواژه های مرتبط با مطالعه در پایگاه های داخلی و خارجی مانند SID، Magiran، Iranmedex، IranDoc، Embase، Medline، PubMed، Web of Science، Scopus و موتور جستجوی Google scholar بین سال های 1982 تا 2019 جستجو شدند.

با جستجو در پایگاه های ذکر شده، 1693 مقاله وارد مطالعه شد و پس از آنالیز های مختلف تنها 12 مقاله، معیارهای مورد نظر این پژوهش را داشتند و مورد آنالیز قرار گرفتند.

با توجه به یافته های به دست آمده، تجمع فلزات سنگین در گیاهان به عوامل مختلفی مثل ویژگی های گیاه، خصوصیات فلزات سنگین، خصوصیات فیزیکوشیمیایی فاضلاب و ویژگی های خاک، بستگی دارد. فلزات سنگین در سبزیجات برگی مثل نعنا بیشتر تجمع می یابند. همچنین این گیاه به دلیل ریزوم هایی که در سطح خاک دارد، فلزات سنگین را از قسمت ریشه جذب و به برگ ها منتقل می نماید.

یافته های حاصل از این آنالیز مقالات نشان داد که نوع و کارایی فناوری تصفیه فاضلاب هم در این موضوع اهمیت دارد. استفاده از واحدهای تصفیه مدرن و با راندمان بالا، فلزات سنگین بیشتری را حذف می نماید.

طبق نتایج به دست آمده، غلظت فلزات سنگین در کشورهای مختلف متفاوت است و کشور هند نسبت به سایر کشورها بیشترین غلظت فلزات سنگین سرب، کادمیوم، کروم، روی و نیکل را دارد. جذب فلزات در کشورهای مختلف را می توان به عوامل گوناگون مانند آب و هوا، بارش های جوی، غلظت فلزات در خاک، ماهیت خاک و کانی های آن، میزان رسیدگی گیاه در زمان برداشت و استفاده از کودهای شیمیایی در کشاورزی مرتبط دانست.

طبق یافته های این مقالات، فلزات سنگین به وسیله مصرف نعنا اثرات سلامت قابل توجهی برای گروه سنی بچه ها دارد که می تواند به دلیل وزن بدن آن ها باشد. چراکه نسبت میزان سبزیجات دریافتی به وزن بدن آن ها به مراتب بیشتر از گروه های سنی دیگر است.

پژوهشگران این مطالعه با توجه به نتایج توصیه می نمایند که در کشورهای مختلف، پیش از انجام کشت، غلظت فلزات در خاک و فاضلاب (به صورت تصفیه شده و تصفیه نشده) مورد آنالیز قرار گیرد. همچنین توصیه می گردد، باتوجه به خاصیت تجمع پذیری فلزات در گیاهان، این آنالیز ها در گیاهان نیز انجام گیرد.

این مطالعه بخشی از طرح تحقیقاتی آنالیز نظام مند و متاآنالیز تجمع فلزات سنگین در سبزیجات آبیاری شده با پساب فاضلاب خانگی در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی است.

نتایج این مطالعه به صورت مقاله علمی پژوهشی در فصل نامه سلامت و محیط زیست دانشگاه علوم پزشکی تهران منتشر شده است.