سیستم جرقه زنی خودرو چیست و طرز کار آن چگونه است؟ - وبلاگ محمدی

به گزارش وبلاگ محمدی، سیستم جرقه زنی خودرو چیست؟ برای روشن شدن خودرو باید فرآیند احتراق رخ دهد. احتراق در هر موتور بنزینی با یاری جرقه ها صورت می گیرد. این جرقه ها است که با تبدیل انرژی شیمیایی به فیزیکی و حرکتی باعث به حرکت درآمدن خودرو می گردد. بنابراین سیستم جرقه زنی خودرو مانند سیستم استارت خودرو یکی از مهم ترین بخش های فنی موتور است و عملکرد نادرست آن مانع حرکت خودرو می گردد.

در این مطلب به آنالیز دقیق عملکرد و اجزای سیستم جرقه زنی و نقش آن در کارایی موتور خودرو پرداخته ایم.

موتور و سیستم جرقه زنی چطور کار می نماید؟

پیش از این جیمز وات با اختراع ماشین بخار با یاری حرارت بخار، وسیله را به حرکت درآورده بود. با یاری همین طرز فکر، در موتورهای خودروها هم از روشی مشابه برای حرکت یاری گرفتند، با این تفاوت که اکنون بنزین جانشین بخار آب شده است.

روش کار موتورهای بنزینی به این صورت است که ترکیبی از بنزین با بخار و هوا وارد سیلندرها می گردد و نیروی حاصل از انفجار آن ها باعث حرکت پیستون ها می گردد. حرکت رفت و برگشتی پیستون ها باعث انتقال نیرو به چرخ ها و حرکت خودرو می گردد. سیستم جرقه زنی کلید این حرکت است. انفجارهای درون سیلندر با یاری این سیستم رخ داده و باقی قضایا رخ می دهد؛ یعنی اگر جرقه ای وجود نداشته باشد، انفجار و احتراقی هم نیست.

کلیاتی درباره موتور و سیستم جرقه زنی

برای اینکه بهتر درمورد عملکرد سیستم جرقه زنی بدانید، بد نیست کمی درمورد موتور و آنچه که در آن اتفاق می افتد بگوییم. پیشرانه یا موتور سیستم اصلی در هر خودرویی است که با تبدیل انرژی شیمیایی به مکانیکی خودرو را به حرکت در می آورد.

موتورها دارای سیستم احتراق داخلی و خارجی است. در سیستم احتراق داخلی برای خودروهای بنزینی یک اشتعال جرقه ای و برای خودروهای دیزلی اشتعال تراکمی رخ می دهد. در موتورهای بنزینی مخلوطی از سوخت و هوا وارد سیلندر می گردد. در مرحله بعد سیستم جرقه زنی خودرو با ایجاد جرقه این مخلوط را منفجر می نماید و انرژی حاصل از این انفجار تبدیل به انرژی حرکتی می گردد. در موتورهای دیزلی چون شمعی وجود ندارد، با ورود هوا و متراکم کردن آن اشتعال صورت می گیرد.

اجزا و قطعات سیستم جرقه زنی خودرو

سیستم جرقه زنی از بخش های مختلفی تشکیل شده است:

• شمع خودرو
• کوئل خودرو
• وایر شمع ها
• دلکوی خودرو (در خودروهای کاربراتوری)
• کامپیوتر خودرو یا ECU (در خودروهای انژکتوری)

شمع خودرو در بالای سیلندر قرار گرفته است. این شمع ها با ایجاد جرقه ترکیب سوخت و هوا را مشتعل می نماید و پیستون را به حرکت در می آورد. شمع ها باید توان تحمل گرما و فشار زیاد را داشته باشد و رسوب ناشی از سوخت روی آن جمع نگردد.

شمع خودرو

ولتاژ ایجاد شده در داخل سیستم جرقه زنی خودرو به وسیله وایرها به شمع منتقل می گردد. وایر یک سیم روکش دار و مقاوم است که ولتاژ زیاد برق را بین کوئل و شمع ها منتقل می کند. در واقع وایرها واسطه ای میان دلکو و شمع است. در خودروهای نو به جای وایر شمع از کوئل استفاده می نمایند.

کوئل از دو سیم پیچی اولیه و ثانویه تشکیل شده است و وظیفه ایجاد ولتاژ زیاد برای ایجاد جرقه را بر عهده دارد. در واقع کوئل برق 12 ولت را از باتری یا دینام می گیرد و ولتاژ آن را به 30 تا 100 هزار ولت می رساند. با این ولتاژ زیاد جرقه زنی خودرو انجام می گردد.

کوئل خودرو

دلکو وظیفه تایمینگ دقیق جرقه زنی را در خودروهای کاربراتوری بر عهده دارد. این تایمینگ در خودرو های انژکتوری بر عهده کامپیوتر یا ECU است.

عملکرد سیستم جرقه زنی خودرو

عملکرد سیستم جرقه زنی به این صورت است که ابتدا برق وارد کوئل می گردد. این برق در حالت خاموشی خودرو از باتری و در حالت روشن بودن از دینام وارد کوئل می گردد. برای ایجاد جرقه باید ولتاژ این برق زیاد باشد. ولتاژ اولیه 12 ولت است که با یاری کوئل زیاد می گردد تا بتواند جرقه بزند.

برق بعد از کوئل وارد دلکو می گردد. دلکو برق را به شمع های خودرو می فرستد و زمان بندی ایجاد جرقه را کنترل می نماید. در خودروهای انژکتوری کامپیوتر خودرو این کار را انجام می دهد. بعد از این مرحله برق به وسیله وایر به شمع خودرو رسیده و جرقه می زند. به این ترتیب عمل احتراق صورت می گیرد.

نکات مهم درباره تایمینگ جرقه زنی خودرو که باید بدانید

زمان بندی یا تایمینگ در سیستم جرقه زنی خودرو اهمیت زیادی دارد. وقتی گاز وارد سیلندرها شده و گرم می گردد، باید در همان لحظه جرقه زنی صورت گیرد. اگر این زمان ناهماهنگ و جلو و عقب گردد، علاوه بر کم شدن قدرت موتور، مصرف سوخت هم زیاد می گردد؛ در نتیجه مقدار آلایندگی های هم افزایش می یابد.

وایر شمع ها

وقتی ترکیب سوخت و هوا وارد سیلندرها شده و شعله ور گردد، با ایجاد فشار نیرویی را به سمت پایین پیستون وارد می نماید. این فشار داخل سیلندر باعث بیشتر شدن مقدار قدرت و گشتاور موتور می گردد.

فاصله زمانی بسیار کمی میان جرقه زنی و ایجاد فشار وجود دارد. در اینجا باید قبل از جرقه زنی، پیستون به انتهای مقدار تراکم در سیلندر برسد. این زمان باید بسیار کوتاه باشد.

عملکرد سیستم جرقه زنی بدون دلکو چگونه است؟

گفتیم که در خودروهای کاربراتوری زمان بندی دقیق جرقه زنی خودرو بر عهده دلکو است. فرایند این کار به این صورت است که برق خارج شده از کوئل وارد دلکو شده و به وسیله چند خروجی وارد سیلندرها می گردد. هر کدام از این خروجی ها در یک تایمینگ معین جرقه را به وایر سیلندر می رساند. در واقع دلکو یاری می نماید که جرقه ایجادشده از کوئل بین سیلندرها پخش گردد.

دلکو

در خودروهای انژکتوری دلکو وجود ندارد. جرقه زنی در این خودروها بر عهده سیستم کامپیوتر خودرو است. در واقع ECU یا همان کامپیوتر خودرو با دریافت اطلاعات به وسیله سنسورهای مختلف، دستور جرقه زنی را می دهد.

احتمالاً درمورد سیستم جرقه زنی خودرو بدون دلکو هم شنیده اید؛ یعنی خودرو انژکتوری نیست، اما سیستم جرقه زنی آن بدون دلکو کار می نماید. در این سیستم دلکو و کوئل با هم ادغام شده است و درواقع در سیستم جرقه زنی خودرو فقط کوئل داریم.

دلکو دارای خروجی هایی است که میزان سیلندرهای موتور است. ولتاژ و جرقه ایجادشده به وسیله این خروجی ها به سیلندر می رسد. در سیستم های جرقه زنی بدون دلکو کوئل این کار را انجام می دهد. درواقع کوئل به شمع های خروجی برق لازم را می رساند تا جرقه ایجاد گردد. این سیستم معمولاً روی موتورهای 4 یا 6 سیلندر وجود دارد و بر اساس جرقه های هرز کار می نماید.

کامپیوتر خودرو یا ECU

در این سیستم از 2 کوئل با 2 سر استفاده می گردد که با یک واحد الکترونیکی برق لازم را ارسال می نماید. در این سیستم زمانی که جرقه زده می گردد، 2 عدد از سیلندرها درگیر شده و به حرکت درمی آید؛ چون سیلندرهای دیگر خالی است، در این جرقه زنی درگیر نمی گردد. بنابراین ولتاژ برق هم کم می گردد. در این مواقع یک چکش برقی برای بیشترکردن مقدار ولتاژ برق وارد عمل می گردد. معمولاً در این سیستم ها شمع ها خیلی زود از بین می رود و باید تعویض گردد.

سیستم جرقه زنی بدون دلکو چه اجزایی دارد؟

سیستم جرقه زنی خودرو بدون دلکو از چند قسمت تشکیل شده است:

• مدول الکترونیکی
• حسگر شرایط میل لنگ
• کوئل مخصوص
• حسگر فشار منیفولد

در برخی از سیستم ها از حسگر فشار منیفولد استفاده می گردد که در مدول الکترونیکی استفاده شده است.

اگر از مطلب سیستم جرقه زنی و طرز کار آن لذت بردید و تصور می کنید که برایتان مفید بوده، پیشنهاد می کنیم مقاله دیگر ما درباره ساسات چیست و چه کاربردی در خودرو دارد؟ را هم مطالعه کنید.

منبع: بلاگ دیوار